حکایت نقطه تیره درحال ناپدید شدن در مهم ترین قمر زحل
به گزارش آتی جو، ستاره شناسان می گویند یک نقطه تیره عجیب و غریب و درحال ناپدید شدن در قمر زحل معروف به انسلادوس(Enceladus) وجود دارد.
به گزارش آتی جو به نقل از ایسنا، از میان تمام سیارات منظومه شمسی، زحل با اختلاف، قمردارترین سیاره است و این مورد خیلی چیزها را به ما می گوید.
به نقل از اسپیس، همانطور که می دانیم، ماه تنها قمر زمین است، اما مثلاً نپتون 16 قمر شناخته شده دارد یا اورانوس دارای 28 قمر است و 95 قمر در جوار مشتری وجود دارد.
اما در مورد زحل چطور؟ زحل در یک طبقه متفاوت می باشد. این سیاره حلقه دار دارای 146 عدد از این ماهواره های طبیعی است. با این وجود، امکان دارد تعجب کنید که بدانید حتی با وجود چنین تعداد بالایی، دانشمندان به طور عمده فقط به یکی از آنها نگاه می کنند.
فرزند طلایی زحل در بین قمرهایش، انسلادوس(Enceladus) نام دارد و بسیار خاص است، چونکه دانشمندان براین باورند که مکان اصلی برای جستجوی حیات فرازمینی است.
این باور ناشی از چندین اکتشاف در طول سالهای اخیر است. مهم ترین آنها این حقیقت است که بنظر می رسد انسلادوس اقیانوسی زیرسطحی دارد که امکان دارد میزبان مولکول هایی باشد که به تولید حیات بشکلی که ما می شناسیم، کمک می کنند.
بهتر از آن این که بنظر می رسد توده های غول پیکری از ذخایر یخ آب به آن اقیانوس متصل است که می تواند به شکل آبفشان باشد. این به این مفهوم است که فضاپیماهایی که به دور آن بچرخند، می توانند شواهدی از این مولکول ها را کشف کنند.
ازاین رو هنگام مطالعه انسلادوس، هر جزئیاتی واقعاً مهم می باشد، چون که امکان دارد ما را به جزئیات جدید و بسیار عجیبی برساند که دانشمندان به آن توجه دارند. مثلاً یک نقطه تاریک عجیب و غریب و درحال ناپدید شدن در این قمر پوشیده از یخ وجود دارد که توجه دانشمندان را به خود جلب کرده است.
هنوز هیچ کس دقیقا نمی داند که این نقطه چیست، اما امکان دارد چیزی در مورد آن بلوک های گرانبهای سازنده زندگی که به دنبال آن هستیم، به ما بگوید.
این نقطه تیره یکی از موضوعات جالب مورد بحث در جلسه اتحادیه ژئوفیزیک آمریکا در سال 2024 در واشنگتن بود، جایی که دانشمندان گرد هم آمدند تا قطعات نهایی پازل های کیهانی را که طی تمام سال روی آنها کار می کردند، جستجو و تکمیل کنند.
سینتیا بی فیلیپس(Cynthia B. Phillips) سطح شناس سیاره ای در لابراتوار پیشرانش جت ناسا که این پژوهش را عرضه کرده، به جزئیات فوق العاده ای در رابطه با چگونگی شناسایی اولیه این لکه تاریک پرداخته است. این به لطف یکی از همکارانش به نام لیا ساکس(Leah Sacks) بود که به جمع آوری داده های انسلادوس که توسط مأموریت های وویجر و کاسینی ناسا جمع آوری شده بود، کمک کرد.
هدف از این پژوهش، مقایسه تصاویری از همان منطقه بود که توسط این فضاپیماها گرفته شده بود تا هرگونه تغییر در سطح این قمر شناسایی شود.
تغییرات احتمالی می تواند اطلاعات شگفت انگیزی را در مورد فعالیتهای سطح شناسی در این قمر نشان دهد که بزودی به آن خواهیم پرداخت. ابتدا اجازه دهید به اسرار این نقطه تاریک بپردازیم.
فیلیپس می گوید: بعد از خیره شدن به صدها جفت تصویر چیز جالبی پیدا کردیم. این یک نقطه تاریک کوچک است که حدود یک کیلومتر عرض دارد.
وی آنرا در تصویری از سال 2009 مشاهده کرد و مشاهده کرد که گویا در تصاویر سال 2012 از بین رفته است.
این لکه تاریک کم کم محو می شد و با گذشت سال ها کوچکتر می شد و دیگر هیچگاه دیده نمی شد. این بسیار عجیب بود. بخصوص به این علت که انسلادوس دارای چیزی است که به آن سپیدایی یا آلبدوی بالا( درصد بازتاب نور از سطح یک جسم) می گویند. این اساساً به این مفهوم است که این قمر واقعاً روشن و درخشان است، ازاین رو یافتن یک نقطه تاریک در آن غیرمنتظره است، چه رسد به نقطه ای که درحال محو شدن است.
فیلیپس می گوید: نخستین سؤال ما این بود که آیا فقط در بعضی از این تصاویر با وضوح پایین آنرا نمی بینیم یا واقعاً درحال ناپدید شدن است؟ به صورت خلاصه، پاسخ یک «نه» ساده بود. بعنوان مثال، مقایسه مستقیم یک تصویر از سال 2010 و یک تصویر از سال 2011، این نقطه تاریک را در تصویر سال 2011 کوچکتر نشان می دهد، حتی با وجود این که تصویر سال 2011 وضوح بالاتری داشت.
سوال بعدی این بود که آیا این یک نوع سایه است؟ این طور به نظر نمی آمد.
محققان تعدادی عکس از جهات مختلف را استخراج کردند و دیدند که مکان آن نقطه ثابت به نظر می آید. آنها حتی دنباله ای از تصاویر را که حاوی این نقطه تاریک بود، پیدا کردند که در آن زاویه تابش نور (زاویه برخورد نور با سطح) بالاتر و بالاتر می رفت. ازاین رو اگر این نقطه تاریک، سایه بود، انتظار میرفت که با زاویه تابش بالاتر، برجسته تر شود، اما این طور نبود.
فیلیپس می گوید: ما فکر نمی نماییم این نقطه تاریک فقط یک سایه باشد.
کار محققان به اینجا ختم نشد. آنها همینطور به سراغ تصاویر گرفته شده در طیف فرابنفش و همینطور تصاویر رنگی رفتند که تصاویر رنگی به طرز جالبی نشان داد که این نقطه تاریک بر خلاف نواحی تیره تر مایل به آبی در قمرهای دیگر، به رنگ قهوه ای مایل به قرمز است. اما هیچ یک از این کارها نتوانست به توضیح روشنی برای این نقطه برسد.
بنابراین، این نقطه تاریک چیست؟
فیلیپس می گوید: من فکر می کنم محتمل تر اینست که نوعی دهانه باشد و دلیل تاریک بودن آن اینست که امکان دارد تکه ای از نوعی ماده تیره باشد که روی سطح این قمر فرود آمده است و ما بخشی از آنرا می بینیم و پشت آنرا نمی بینیم. بنابراین است که آن رنگ عجیب و غریب را دارد یا این که بر اثر برخورد، نوعی سنگ بستر یخی انسلادوس بیرون ریخته که رنگ متفاوتی نسبت به سطح این قمر دارد.
تقریبا برای هر سناریوی محتمل و پیش پا افتاده در تحقیقات فضایی، سناریوی نادر و هیجان انگیزی وجود دارد که بعنوان نقطه مقابل عمل می کند.
فیلیپس می گوید: توضیح واقعاً جالب اینست که اگر واقعاً به شکلی از زیر سطح آن بیرون آمده باشد، آن رنگ قهوه ای مایل به قرمز در واقع می تواند نشانه ای از ترکیب داخلی انسلادوس باشد. هرچند بعید است، اما واقعاً جالب خواهد بود.
وی ادامه داد: با این وجود، باآنکه نمی دانیم این نقطه تاریک چیست، اما در واقع نکته بسیار مهمی وجود دارد که می توانیم از حضور آن استنباط نماییم. من پاسخ آنرا نمی دانم، اما چیزی که می توانم بگویم اینست که از آن چیزهای زیادی می توانیم بفهمیم.
اهمیت آبفشان ها
محققان فکر می کنند که بنظر می رسد این لکه تاریک به تدریج درحال محو شدن است، چونکه رسوبات آن آبفشان ها یا ستون های یخی انسلادوس امکان دارد آنرا پوشانده باشند.
فیلیپس می گوید: ما می دانیم که کل سطح این نقطه مانند لایه های کوچکی از یخ که در طول زمان ایجاد می شوند، توسط این رسوبات پوشیده شده است.
این تیم شاهد محو شدن این لکه تاریک طی چند سال بود. این نشان داده است که تنها چند سال برای رسوب های توده یخ کافی است تا ورقه ای از یخ به ضخامت کافی برای پوشاندن چنین نقطه برجسته ای ایجاد شود.
با این وجود، فیلیپس می گوید با عنایت به محاسبات مختلف از این نقطه تاریک و مدلهای آبفشان های ماه حدود ۱۰۰ سال طول می کشد تا لایه ای به ضخامت کافی برای پوشاندن این نوع لکه ایجاد شود.
او می گوید: این می تواند به معنای این باشد که مدل رسوب ستونی، حداقل در این مکان، دست کم گرفته شده است. با این وجود، چیزی که ما درنظر نگرفته ایم، رسوب ناشی از برخورد با ذرات حلقه E است.
ذرات حلقه E به ذرات بسیار کوچک یخ آب در حلقه های زحل اشاره دارد. بعضی از آن ذرات به صورت بالقوه می توانند به ساخت ورقه ای که این نقطه تاریک را می پوشاند، کمک کنند. اما داستان پیدایش و تکامل این نقطه در این مرحله، با پایان ناگهانی داستان کشف آن منعکس شده است.
هنوز سوالات بی پاسخ زیادی وجود دارد. مثلاً این که نرخ رسوب مورد نیاز برای پوشاندن این نقطه تاریک در این بازه زمانی چه چیزی را نشان می دهد؟ آیا حلقه E به پوشاندن آن نقطه کمک می کند؟ آیا امکان دارد مکانیسم دیگری وجود داشته باشد؟ آیا اصلا می دانیم که این نقطه تاریک چیست؟
این مطلب را می پسندید؟
(1)
(0)
تازه ترین مطالب مرتبط
نظرات بینندگان در مورد این مطلب