كوثر داستان یك موفقیت– سورنا ستاری
آتی جو: سال 1368 بود زمانی كه پدر تصمیم گرفت كه نخستین هواپیمای نظامی مافوق صوت ایران را بسازد. گاندی یك مثال جالب دارد، ابتدا شما را نادیده می گیرند، بعد به شما می خندند، سپس به شما حمله می كنند و در نهایت شما پیروز می شوید.
این داستان مشابه در هر موفقیتی است. در ارتباط با ساخت جنگنده هم به همین شكل بود. ابتدا مانند امروز مبحث را نادیده گرفتند، بعد مسخره كردند و سپس آغاز به مبارزه و ضربه زدن برای توقف كار كردند. اما آذرخش پیش از شهادت پدر به سرانجام رسید.
مدل توسعه هواپیمای آذرخش، F-5 بود. حال چرا F-5، این هوایپما عملكرد فوق العادهای در جنگ داشت. اساساً بهترین خلبانان و مهندسین پرواز این هواپیما ایرانیان بودند. ركوردهای فوق العاده پروازی این هواپیما در جنگ سبب انتخاب آن بود.
این هواپیما در عملیات Close Air Support یا پشتیبانی نزدیك هوایی، چه در جنگ های نزدیك هوایی و چه در عملیات زمینی فوق العاده بود. ما با این هواپیما حتی توانسته بودیم میگ های 25 عراقی را كه خلبانان F-14 ما تنها چند فروند از آنها را توانسته بودند ساقط كنند، سرنگون نماییم.
در عملیات زمینی در برد كوتاه خلبانان پایگاه دزفول حماسه های فراوانی را رقم زده بودند. شهید اردستانی در یك روز 6 سورتی پرواز عملیات بمباران دشمن را انجام داده بود و این ركوردها توسط خلبانان بسیاری تكرار شده بود. علاوه بر این مهندسین پرواز فوق العاده ای در نیروی هوایی بر روی این هواپیما كار می كردند. ساخت هر قطعه این هواپیما در داخل راه اندازی خیلی از هواپیماهای زمینگیر نیروی هوایی را بدنبال داشت.
در كنار بدنه بسیار زیبا و قابلیت مانور فوق العاده كه در جنگهای نزدیك و تمرینهای هوایی حتی هواپیماهای تامكت ما را با مشكل مواجه می ساخت، این هواپیما مشكلات زیادی هم داشت، همچون سیستم رادار، اویونیك و سیستم سلاح بسیار ابتدایی كه تنها موشك هوا به هوای این هواپیما موشك های حرارتی سایدویندر قدیمی بود.
در واقع كامپیوتری در این هواپیما وجود نداشت. عملاً هواپیمای پرواز شب نبود و رادار ضعیف آن مشكلات زیادی را تولید می كرد. صندلی پرتاب این هواپیما سبب كشته شدن خیلی از خلبانان خوب ما شده بود. پس باید به صورت كامل این سیستم ها به روز می شدند.
كار ساخت ده ها هزار قطعه این هواپیما از سال 1368 شروع شد. من از ابتدا در این پروژه درگیر شدم در حالیكه دانشجوی كارشناسی دانشگاه شریف بودم. اما وضعیت سال 68 با حالا خیلی فرق می كرد. تازه دو، سه سالی بود كه رشته كارشناسی هوا فضا در دانشگاه های معتبر راه اندازی شده بود و ما شدیداً مشكل نیروی انسانی متخصص داشتیم.
تعداد معدودی استاد در این زمینه كار می كردند. صنعت قطعه سازی ما پیشرفته نبود و هیچ آشنایی با استانداردهای بالای هوایی نداشت. روش های ساخت پیچیده و آلیاژهای خاص كه در داخل كشور تولید نمی شدند و مشكلات تحریم ها همگی بر روی پروژه تأثیر داشتند.
اما هیچ چیزی بالاتر از نوآوری در دنیا وجود ندارد. به منظور حل مبحث یك مدرسه خلبانی آزمایشی یا Test Pilot در جنب كارخانجات اوج كه هواپیما را می ساختند به وجود آمد. ریاست این مدرسه به عهده مرحوم تیمسار صادقپور بود. او چهره شناخته شده ای برای آمریكایی ها بود. او نخستین خلبان تاریخ بود كه پرواز 1000 ساعت، دوهزار ساعت و سه هزار ساعت هواپیمای F-5 را در آمریكا به ثبت رسانده بود، بهترین معلم خلبان F-5 در كنار بهترین خلبانان تاریخ F-5 كه تازه از جنگ عراق آزاد شده بودند.
برنامه این بود كه هر ماژول از قطعات كه ساخته می شد، بر روی یك هواپیمای سالم نصب می شود، توسط خلبانان مورد تست عملی و در شرایط عملیاتی و سخت ترین مانورها قرار می گرفت. بعد از تست عملی قطعات مجدداً باز می شدند و مورد ارزیابی های جدی قرار می گرفتند. همچون تست های مكانیكی، X-RAY و غیره....
آری بدین شكل بود كه آذرخش شكل گرفت و تا قبل از شهادت پدر چند فروند عملیاتی شد. علاوه بر آن قطعات تولید شده خیلی از پرنده های نیروی هوایی را عملیاتی كرد. كارخانه ای هم برای ساخت موتور هواپیما تجهیز شد.
اما آنچه از آذرخش باقی ماند چیز دیگری بود. او به ما اعتماد به نفس كار كردن بر روی ساخت هواپیمای مافوق صوت را داد. او دانشی تولید كرد و نیروی انسانی تربیت كرد كه به این باور رسیده بودند كه هر هواپیمایی را می توانند بسازند. صنعت هوایی ما مدیون تفكر آذرخش است.
این پروژه تابحال صدها خروجی داشته است كه 'كوثر' تنها یكی از خروجی های آن است. اینكه امروز ما یك هواپیمای نظامی را از سر تا دم به صورت كامل می سازیم، یك دستاورد بزرگ است. اما از آن مهم تر این است كه ما امروز یك هواپیما را از سر تا دم طراحی می نماییم.
در این هواپیمای جدید سیستم ناوبری، سیستم كنترل آتش، سیستم كامپیوتر هواپیما و اویونیك كاملاً با طراحی بومی است و تقریباً مطابق با هواپیماهای نسل چهارم است، موتور هواپیما به صورت كامل در داخل تولید می شود، صندلی پرتاب قدیمی با یك صندلی پرتاب كاملاً به روز و با دقت بالا كه بیش از دو هزار قطعه پیچیده دارد، تعویض شده و قابلیت مانوردهی بهبود داده شده است. كاری كه همین الان در آمریكا بر روی هواپیمای F-15، F-16 و F-18 انجام می گردد. آری جنگ به ما یاد داد كه مدلهای بومی خویش را برای دفاع هوایی داشته باشیم.
آمریكایی ها هیچگاه فكر نمی كردند كه ما از هواپیمای تامكت بعنوان آواكس های هوایی بهره ببریم و نیروی هوایی ما 8 سال در برابر نیروی هوایی عراق ایستادگی كند. نیروی هوایی عراق در طول جنگ 4 نسل هواپیما را عوض كرد. ابتدا با میگ های 19، 21 و سوخو 17 و هواپیماهای توپولف در جنگ شركت كردند و در انتهای جنگ پیشرفته ترین هواپیماهای میگ- 29، سوخو- 24، میراژ F1 را در اختیار داشتند. اما چیزی كه نداشتند نوآوری و ابتكار بود كه این مهم در هنگام سختی خودنمایی می كند.
تاریخ هیچگاه دفاع هوایی جزیره خارك را فراموش نمی نماید. دژ مستحكم خارك در زیر گوش عراق تا روز پایانی جنگ نفت صادر می كرد و در اطراف این جزیره لاشه ده ها فروند هواپیما و هلكوپتر عراقی وجود دارد. تاریخ هیچگاه حماسه خلبانان پایگاه دزفول را در ابتدای جنگ فراموش نمی كند كه در نبود نیروی زمینی چگونه با مـسلسل هواپیمای F-5 سربازان عراقی را می زدند و تا لحظه آخر برای حفظ این پایگاه شهید دادند.
آری 'كوثر' تنها یكی از یادگاران آذرخش است. یك مدل بومی برای یك هواپیمای دفاع هوایی كه خیلی از ضعف های دفاع هوایی ما را می پوشاند.
حال ما نه تنها هواپیمای دفاع هوایی خویش را می سازیم، بلكه هرچه هواپیما داریم را به تكنولوژی و سلاح روز مجهز می نماییم. دستاورد این پروژه ده ها شركت دانش بنیان با هزاران نفر جوان متخصص است كه دانش تولید این محصولات را دارند. بیش از 85 درصد قطعات این هواپیما در شركت های دانش بنیان تولید می گردد و این شركت ها هر روز طرح های جدیدی را برای توسعه محصولات عرضه می دهند.
امروز مدیریت دفاع كشور به این نتیجه رسیده است كه خودش نباید چیزی را تولید نماید. بلكه باید پروژه ها را راهبری نماید و بگذارد كه این جوانان در این شركت ها، نوآوری و ابتكار خویش را نشان دهند و سبب خلق محصولات تازه شوند.
و در پایان، داستان هر موفقیتی این است. ابتدا شما را نادیده می گیرند، بعد به شما می خندند، سپس به شما حمله می كنند و بعد از آن شما پیروز می شوید.
این موفقیت را به امیر حاتمی و كلیه مدیران این پروژه پرارزش و خصوصاً كلیه شركت های دانش بنیان درگیر در این پروژه تبریك گفته و امیدوارم شاهد موفقیت های بیش از پیش كشور در این زمینه باشیم.
*معاون علمی و فناوری رییس جمهوری
این مطلب را می پسندید؟
(1)
(0)
تازه ترین مطالب مرتبط
نظرات بینندگان در مورد این مطلب