عملکرد یک ساله صندوق نوآوری در اکوسیستم دانش بنیان کشور
به گزارش آتی جو، پرداخت ۲۷۲۵ میلیارد تومان تسهیلات سرمایه در گردش به ۷۶ شرکت از شبکه بانکی، پرداخت ۵۱۵۸ هزار میلیارد تومان تسهیلات قرض الحسنه اشتغال زایی به ۱۶۰۰ شرکت، انتشار ۱۲۰ میلیارد تومان اوراق یکی از شرکت ها در بازار سرمایه با ضمانت مشترک و افزایش ۱۵ برابری سرمایه صندوق نوآوری و شکوفایی نسبت به سال پایه ۱۴۰۲ تا پایان برنامه هفتم از دستاوردها و اقدامات صندوق نوآوری و شکوفایی در سال ˮمهار تورم، رشد تولیدˮ برای دانش بنیان ها بوده است.
به گزارش آتی جو به نقل از ایسنا، رهبر معظم انقلاب، در دیدار خود با نخبگان در سال ۱۴۰۰، ضمن اشاره به این که سهم اقتصاد دانش بنیان از تولید ناخالص داخلی باید از یک درصد(در آن زمان) به ۵ درصد ظرف ۴ سال آینده برسد، عملاً هدف کلان زیست بوم فناوری و نوآوری کشور را تبیین کردند. در همین راستا، دولت سیزدهم هم در برنامه هفتم توسعه، هدف ۷ درصدی را برای این شاخص مهم برگزید. ازاین رو هیات عامل صندوق نوآوری و شکوفایی بعنوان نهاد تخصصی تأمین مالی فناوری و نوآوری در کشور، این هدف کلان را در صدر اهداف راهبردی خود به شرح جدول زیر نشاند:
برنامه راهبردی برنامه هفتم پشتیبانی برای تحقق سهم ۷ درصدی اقتصاد دانش بنیان توسعه اشتغال دانش بنیان ۵۰۰ هزار فرصت شغلی جدید توسعه صادرات دانش بنیان ۶۱۰۰ میلیون دلار رشد تولید دانش بنیان ۶۶۰۰ همت فروش در انتها برنامه هفتم توسعه فناوری های آینده و جریان ساز زیست فناوری، هوش مصنوعی و میکروالکترونیک حل مسایل اساسی کشور تولید ۱۳۵ هزار مگاوات انرژی های تجدید پذیر، تکمیل فناوری های زنجیره امنیت غذایی و آب
هدف و برنامه های کلان صندوق نوآوری و شکوفایی در دولت سیزدهم
سیاست ها و نگاههای صندوق نوآوری و شکوفایی در دولت سیزدهم که باعث ارتقا چشم گیر عملکرد صندوق شد در تصویر زیر آمده است:
روند افزایشی خدمات صندوق از آغاز دولت سیزدهم تابحال نسبت به دوره مشابه دولت قبل
از آغاز دولت سیزدهم تاکنون، این صندوق ۱۸۸۵۸ میلیارد تومان تسهیلات به شرکتهای دانش بنیان اعطا کرده که نسبت به دوره مشابه در دولت قبل ۱.۸ برابر شده است. همینطور صندوق از آغاز دولت سیزدهم تاکنون، ۱۳۶۹۷ میلیارد تومان ضمانت نامه در اختیار شرکتهای دانش بنیان قرار داده است که ۲.۶ برابر نسبت به دوره مشابه در دولت قبل بوده است.
مجموع خدمات سرمایه گذاری صندوق هم در دولت سیزدهم به ۵۲۶۰ میلیارد تومان رسیده که در مقایسه با دوره مشابه دولت قبل ۲.۵ برابر شده است. خدمات توانمندسازی صندوق در دولت سیزدهم هم با افزایش بالغ بر ۳.۶ برابری نسبت به دوره مشابه در دولت قبل، به ۱۸۵ هزار میلیارد تومان رسیده است.
ارائه این خدمات از جانب صندوق، به دستاوردهای گوناگونی هم همچون "افزایش فروش شرکتهای دانش بنیان"، "تثبیت و ایجاد اشتغال جدید در این شرکت ها"، "توسعه خطوط تولید محصولات دانش بنیان"، "توسعه و ارتقا محصولات دانش بنیان جدید"، "انعقاد قراردادهای جدید برای شرکتهای دانش بنیان با کارفرمایان مختلف" و "صرفه جویی ارزی" منجر گردیده است.
بسته «رشد تولید دانش بنیان»
سال ۱۴۰۲ از جانب رهبر معظم انقلاب، سال «مهار تورم، رشد تولید» نامگذاری شده بود. ازاین رو صندوق نوآوری و شکوفایی بسته جدیدی معروف به «رشد تولید دانش بنیان» طراحی کرد که هدف آن، پشتیبانی از رشد تولید محصولات و خدمات شرکتهای دانش بنیان با تاکید بر ابزارهای مالی ـ به طور عمده تسهیلات ـ بود. این بسته بخصوص از آن جهت اهمیت داشت که بانک مرکزی به منظور مهار تورم، محدودیت هایی بر سر راه اعطای تسهیلات بانکی بوجود آورده بود و بنابراین به واسطه این سیاست، خیلی از شرکتهای دانش بنیان هم نمی توانستند همچون گذشته از تسهیلات بانکی برخوردار شوند.
این بسته جدید با شعار «۱۰۰۰ محصول، ۱۰۰۰ شرکت، ۱۰۰۰ میلیاردریال رشد فروش دانش بنیان» از جانب صندوق به شرکتهای دانش بنیان ارائه شد. یکی از محورهای اصلی این بسته، کمک به تأمین نقدینگی مورد نیاز از راه اعطای تسهیلات سرمایه در گردش به شرکت هایی بود که بتوانند رشد تولید دست کم ۲ برابری یا ۱۰۰ میلیارد تومانی را در سال ۱۴۰۲ نسبت به سال پیش از آن محقق کنند.
بعد از رایزنی با شبکه بانکی، ۵ بانک بعنوان بانکهای عامل این بسته انتخاب شدند و مقرر شد شرکتهای دانش بنیان مستعد رشد تولید، بعد از ارزیابی های فنی و مالی لازم، برای دریافت تسهیلات به این بانکها معرفی شوند تا از محل منابع داخلی بانک ها، مجموعاً ۸ هزار میلیارد تومان تسهیلات سرمایه در گردش با نرخ مصوب شورای پول و اعتبار در اختیار آنها قرار گیرد.
از آنجائیکه یکی از چالش های شرکتهای دانش بنیان در دریافت تسهیلات بانکی، تأمین تضامین و وثایق مطلوب از نظر بانکها است، صندوق تصمیم گرفت با صدور «ضمانت نامه تعهد پرداخت» که مورد پذیرش بانکها بود، شرکت ها را این زمینه یاری دهد. ازاین رو بسته رشد تولید از سه خصوصیت مهم برخوردار بود:
۱) شرکتهای دانش بنیان مستعد رشد تولید را قادر می ساخت در شرایط انقباضی، تسهیلات سرمایه در گردش با نرخ مصوب شورای پول و اعتبار تأمین کنند
۲) این تسهیلات از محل منابع داخلی بانک ها، و نه منابع صندوق نوآوری و شکوفایی یا منابع اهرمی آن نزد بانکها تأمین می شد و این به معنای تزریق منابع جدید به زیست بوم دانش بنیان کشور بود
۳) شرکتهای دانش بنیان می توانستند با ارائه اسناد تجاری یا بعضاً ضامن حقوقی معتبر، ضمانت تعهد پرداخت از صندوق نوآوری دریافت نمایند که از نظر شبکه بانکی، تضمین کامل محسوب می شد
تابحال ۷۶ شرکت دانش بنیان توانسته اند در چارچوب بسته رشد تولید، ۲۷۲۵ میلیارد تومان تسهیلات سرمایه در گردش از شبکه بانکی دریافت نمایند. برآوردهای صندوق نوآوری نشان داده است که اعطای این تسهیلات، به افزایش بیشتر از ۷۰ هزار میلیارد تومانی فروش محصولات دانش بنیان منجر گردیده است.
تسهیلات اشتغال زایی
در تبصره ۱۸ قانون بودجه ۱۴۰۲ مصوب مجلس شورای اسلامی، پیشبینی شده بود که بانکها مکلفند ۵ هزار میلیارد تومان تسهیلات قرض الحسنه به منظور افزایش اشتغال به شرکتهای دانش بنیان، فناور و خلاق معرفی شده از جانب صندوق نوآوری و شکوفایی پرداخت کنند. در تعامل صندوق با وزارت اقتصاد و دارایی و شبکه بانکی، نهایتا ۱۰ بانک عامل برای اعطای این تسهیلات انتخاب شدند و تعهد هر کدام از بانکهای عامل هم مشخص شد. سقف این تسهیلات برای هر شرکت دانش بنیان ۳ میلیارد تومان، نرخ آن قرض الحسنه(با کارمزد ۴ درصدی) و دوره بازپرداخت آن هم ۴ ساله بود.
مطابق فرآیند مصوب، مقرر شد صندوق نوآوری و شکوفایی شرکتهای متقاضی را غربال و ارزیابی کرده و شرکتهای حائز شرایط را برای دریافت تسهیلات قرض الحسنه اشتغال به یکی از بانکهای عامل معرفی نماید. صندوق برای ارزیابی شرکتهای فناور(به معنای شرکتهای مورد پذیرش یا مستقر در یکی از پارک های علم و فناوری کشور) از ظرفیت پارک های فناوری و برای ارزیابی شرکتهای خلاق، از ظرفیت برنامه توسعه زیست بوم شرکتهای خلاق معاونت علمی، فناوری و اقتصاد دانش بنیان ریاست جمهوری بهره برد.
در مجموع تا زمان نگارش این گزارش، ۱۶۰۰ شرکت دانش بنیان برای دریافت مجموعاً ۵۱۵۸ میلیارد تومان تسهیلات قرض الحسنه اشتغال به بانکهای عامل معرفی شده اند و تابحال ۴۶۹ شرکت دانش بنیان موفق به دریافت ۱۳۵۶ میلیارد تومان از جانب بانکهای عامل شدند و این روند تا اوائل سال آینده هم ادامه می یابد.
ضمانت انتشار اوراق صکوک
بعضی از شرکتهای دانش بنیان به فروش سالانه صدها میلیارد تومانی ـ و بعضاً بیشتر از هزار میلیارد تومان در سال ـ دست یافته اند و تأمین مالی آنها، شامل سرمایه در گردش یا سرمایه ثابت ـ با تسهیلات بانکی بخصوص در رویکرد انقباضی بانک مرکزی میسر نیست. بعلاوه، بانکها نوعاً علاقه ای به اعطای تسهیلات بلندمدت ندارند. ازاین رو، انتشار اوراق بدهی در بازار سرمایه که عموما با سررسید ۴ ساله صورت می گیرد، برای این نوع شرکتهای دانش بنیان ابزار تأمین مالی مناسب تری به حساب می آید.
برای انتشار اوراق صکوک، یکی از بانکهای کشور باید بعنوان «رکن ضامن»، ضمانت شرکت متقاضی را برعهده گیرد. از آنجائیکه سررسید این اوراق ۴ ساله است، با در نظر گرفتن سود اوراق، بانکها معمولا حدود ۲ برابر مبلغ اوراق از شرکتهای متقاضی طلب تضامین یا وثایق می کنند. برای مثال، شرکتی که متقاضی انتشار ۱۰۰ میلیارد تومان اوراق صکوک در بازار سرمایه است، تقریبا باید ۲۰۰ میلیارد تومان تضامین و وثایق(بعضاً ملکی) به بانک ارائه کند. طبیعتاً برای خیلی از شرکتهای دانش بنیان بزرگ هم ارائه چنین تضامینی دشوار است. ازاین رو با عنایت به اثربخشی انتشار اوراق، صندوق نوآوری و شکوفایی تصمیم گرفت با همکاری شبکه بانکی، بعنوان رکن ضامن نقش آفرینی کرده و به شرکتهای دانش بنیان کمک نماید. در این برنامه، صندوق و بانکها به صورت مساوی، هر کدام ضمانت ۵۰ درصد اصل و سود اوراق را می پذیرند. اما شاید نکته مهم تر اینست که در چارچوب این همکاری، مقرر شد بانکها صرفا با اسناد تجاری(چک و سفته) بعنوان رکن ضامن شرکت ها ایفای نقش کنند که گشایش بزرگی در راه انتشار اوراق برای شرکتهای دانش بنیان بزرگ به حساب می آید.
در سال ۱۴۰۲، در چارچوب این برنامه تابحال ۸ شرکت دانش بنیان برای انتشار ۹۴۰ میلیارد تومان انتشار اوراق صکوک در بازار سرمایه ارزیابی شده اند و فرآیند ارزیابی آنها در شبکه بانکی هم شروع شده است. هم اکنون یک شرکت دانش بنیان با ضمانت مشترک صندوق نوآوری و بانک پارسیان موفق به انتشار ۱۲۰ میلیارد تومان اوراق در بازار سرمایه شد که در نخستین روز انتشار با موفقیت تکمیل شد.
بسته توسعه صادرات دانش بنیان
یکی از الزامات رشد شرکتهای دانش بنیان و تبدیل شدن آنها به بازیگران اصلی و قابل اعتنا در اقتصاد کشور(بخوانید افزایش سهم اقتصاد دانش بنیان از اقتصاد کشور)، ورود آنها به بازارهای بین المللی است. ازاین رو، هیات عامل جدید صندوق نوآوری و شکوفایی، بسته ای با عنوان «توسعه صادرات دانش بنیان» طراحی کرد که محورهای گوناگونی همچون کمک به شبکه سازی صادراتی و تأمین مالی صادراتی داشت.
در محور شبکه سازی صادراتی، نمایشگاه های معتبر بین المللی ابزار مهم و موثری محسوب می شوند. گرچه صندوق از گذشته با خدمات بلاعوض توانمندسازی نظیر حضور در نمایشگاه های خارجی و اعزام و پذیرش هیات های تجاری ـ به شبکه سازی صادراتی شرکتهای دانش بنیان کمک کرده است، اما امسال بودجه خدمات توانمندسازی صندوق به ۲ برابر افزوده شد و بخش عمده این افزایش، به شبکه سازی صادراتی دانش بنیان اختصاص یافت. در نتیجه صندوق توانست در سالجاری، از حضور ۱۶۰ شرکت دانش بنیان در ۵۸ نمایشگاه معتبر بین المللی به صورت مستقل، و از حضور بیشتر از ۳۰۰ شرکت دانش بنیان در ۲۲ نمایشگاه معتبر بین المللی در چارچوب پاویون حمایت بلاعوض به عمل آورد. حضور شرکتهای دانش بنیان در این نمایشگاه ها، زمینه آشنایی آنها با بازارهای بین المللی، شناسایی و مذاکره با مشتریان بالقوه، و نهایتا صادرات انواع محصول و خدمات دانش بنیان را فراهم می سازد.
اما خدمات توانمندسازی تنها عنصر بسته توسعه صادرات دانش بنیان نبود. در واپسین روزهای سالجاری، دو خدمت جدید در صندوق نوآوری و شکوفایی مصوب شد:
۱) تسهیلات رشد صادرات دانش بنیان، که هدف آن کمک به تأمین نقدینگی مورد نیاز شرکتهای دانش بنیان صادراتی است
۲) تسهیلات تولید فراسرزمینی، که به شرکتهای دانش بنیان کمک می نماید تا خطوط مونتاژ یا بسته بندی محصولات خویش را در سایر کشورها دایر کنند.
تولید فراسرزمینی به شرکتهای دانش بنیان اجازه می دهد بعنوان یک شرکت داخلی وارد بازار کشور هدف شوند و علاوه بر آن، از قراردادهای تجارت آزاد کشور هدف با سایر کشورها هم بهره مند شوند. انتظار می رود ارائه این دو خدمت در سال آینده به توسعه صادرات شرکتهای دانش بنیان بیشتر از پیش کمک نماید.
افزایش سرمایه صندوق
مطابق ماده ۵ قانون پشتیبانی از شرکت ها و موسسات دانش بنیان(مصوب ۱۳۸۹ مجلس شورای اسلامی) سرمایه اولیه صندوق نوآوری و شکوفایی ۳ هزار میلیارد تومان بود که می بایست ظرف ۳ سال تادیه می شد و از آن پس نیز، می بایست سالانه معادل نیم درصد بودجه عمومی بعنوان سرمایه در اختیار صندوق قرار می گرفت. اما تا ابتدای دولت سیزدهم، مجموعاً ۲۶۲۳ میلیارد تومان بعنوان سرمایه در اختیار صندوق قرار گرفته بود و سهم نیم درصدی از بودجه عمومی هم هیچگاه محقق نشد. همزمان با عدم افزایش سرمایه صندوق، شرکتهای دانش بنیان رشد کیفی و کمی قابل توجهی داشتند و بنابراین لزوم داشت سرمایه صندوق هرچه سریع تر افزایش یابد تا بتواند به صورت مناسب از رشد و فعالیت شرکتهای دانش بنیان پشتیبانی کند.
ازاین رو در شروع دولت سیزدهم و با توجه به این لزوم، افزایش سرمایه صندوق به ۱۰۰ هزار میلیارد تومان ظرف ۵ سال(تا سال ۱۴۰۶) به تصویب هیات امنای صندوق به ریاست رئیس جمهور رسید. همینطور با مصوبه هئیت وزیران سرمایه صندوق به ۱۰ هزار میلیارد تومان افزایش پیدا کرد. خوشبختانه در قانون جهش تولید نیز، منابع قابل توجهی برای افزایش سرمایه صندوق پیشبینی شده بود که عبارت بود از:
۵۰ درصد حقوق ورودی واردات ماشین آلات و تجهیزات خدمات تولیدی، صنعتی، معدنی و کشاورزی
۵۰ درصد عوارض صادرات کلیه مواد و محصولات معدنی، صنایع معدنی فلزی و غیرفلزی، محصولات نفتی، گازی و پتروشیمی
۵۰ درصد مالیات بر درآمد کلیه مواد و محصولات معدنی، صنایع معدنی فلزی و غیرفلزی، محصولات نفتی، گازی و پتروشیمی
افزایش ۱۵ برابری سرمایه صندوق نوآوری و شکوفایی نسبت به سال پایه ۱۴۰۲ تا پایان برنامه هفتم
کمک به افزایش سرمایه صندوق نوآوری و شکوفایی یا سرمایه گذاری مشترک با مدیریت صندوق نوآوری و شکوفایی بعنوان مصادیق جزء (۲) بند (ت) ماده (۱۱) قانون جهش تولید دانش بنیان
منبع: atijoo.ir
این مطلب را می پسندید؟
(1)
(0)
تازه ترین مطالب مرتبط
نظرات بینندگان در مورد این مطلب